Een eigen boek uitgeven: best via de uitgeverij of zelf publiceren?

Omdat er tegenwoordig zoveel manieren zijn als je wil een boek publiceren, is de weg naar een uitgave geen rechte lijn. Dat geeft je meer kans om auteur te worden. Maar het maakt het hele proces voor veel ingewikkelder. Een vaak gestelde vraag daarbij is: ga ik zelf publiceren (uitgeven in eigen beheer) of werk ik met een uitgeverij?

Twee pistes met hun eigen voordelen en nadelen. Laat ons even kijken hoe je best kiest tussen een uitgever of eigen beheer.

Traditioneel publiceren – via de uitgeverij

Als je kiest voor de traditionele publicatieroute, dan werk je via een agent of rechtstreeks met een uitgever. In de internationale markt wordt de overgrote meerderheid van de boeken die door de grote uitgeverijen worden aanvaard, vertegenwoordigd door agenten. Een agent maakt het ook vaak makkelijker om binnen te breken bij zo’n grote uitgeverij. Die krijgen immers erg veel manuscripten binnen en moeten dus selectief zijn. In de Benelux wordt traditioneel veel vaker rechtstreeks gewerkt tussen auteurs en uitgeverijen, maar de laatste jaren komt vertegenwoordiging door agenten ook steeds sterker op.

Een agent of uitgever inschakelen

Als je eenmaal de agenten en/of uitgevers hebt gevonden waarin je geïnteresseerd bent, is het tijd om een zogenaamde “query letter” samen te stellen en je werk te pitchen. In zo’n schriftelijke vraag stuur je een voorstel voor representatie of publicatie, meestal inclusief een overzicht, synopsis, of de eerste paar hoofdstukken van een nieuw manuscript. Vanaf dat punt kan de agent of uitgever de query afwijzen of accepteren.

Wordt je vraag goedgekeurd, dan moet je een volledig manuscript kunnen aanbieden.

Akkoord gaan en werken met een uitgeverij

Als alles prima verloopt biedt een uitgeverij je een contract aan. Tijd om te tekenen. Neem zeker de tijd om de uitgeverij te onderzoeken. Beoordeel hun vroegere boeken en laat zeker ook je intuïtie meespelen. Je werkt binnenkort nauw samen met deze uitgever en deelt persoonlijke ideeën en gedachten met hen (in de vorm van je boek). Zorg dat je dit comfortabel kan doen.

Bij overeenkomst tot publicatie wijst de uitgeverij een redacteur aan jouw boek toe. Samen met de redacteur werk je verder aan het boek. Ook kijk je naar een mooie lay-out voor het binnenwerk, kies je een sterke cover, bepaal je een publicatiedatum en ontwerp je een marketingstrategie. Een uitgeverij heeft een eigen team voor deze taken, maar zal je betrekken bij de gemaakte keuzes.

Zelf publiceren (uitgeven in eigen beheer)

Houd je liever zelf alle touwtjes in handen? Dan kan je je boek uitgeven in eigen beheer.

Ook hier zijn nog verschillende gradaties te onderscheiden:

• Onafhankelijk zelfpubliceren.  Als je volledig onafhankelijk je boek uit wil geven, dan doe je ook alles zelf. Heb je ergens hulp bij nodig, dan huur je freelancers in (die je uiteraard ook zelf betaalt), maar je blijft wel op elk moment de beslisser en het centrale aanspreekpunt.
• Publiceren met hulp van een “self-publishing” service bedrijf. Dit is een beetje verwant aan het werken met een uitgeverij. Het voordeel als schrijver is dat deze self-publishers minder hoge eisen stellen omdat hun business model helemaal anders is. Iedereen kan een boek publiceren en je zal dus zelf garant moeten staan voor de nodige kwaliteit. Deze bedrijven vragen meestal een voorafbetaling, maar claimen geen rechten op je werk en storten 100% van je verkopen door (wat bij een traditionele uitgeverij niet het geval is).

Klinkt dit als de perfecte deal? Bedenk wel dat de grootste (en vaak best werkende) van deze self publishing bedrijven snel een paar duizend euro per manuscript in rekening brengen. Is geld geen issue voor jou en heb je niet erg veel interesse om van dichtbij betrokken te zijn, dan is dit een ideale piste.

Centen versus controle

Omdat helaas niet iedereen beschikt over onbeperkte middelen, kijken we ook even verder hoe je een boek helemaal in je eentje uitgeeft.

Deze methode geeft je de volledige controle over het ontwerp, het redactionele proces en de kwaliteit van je boek. Vandaag wordt dat gemakkelijk gemaakt door de vele freelance redacteurs, illustratoren, boekdesigners en marketingprofessionals die in deze specifieke markt werken.

Het eerste wat je moet bepalen wanneer je zelf publiceert is of je je manuscript wil publiceren als een gedrukt of digitaal boek (of een combinatie natuurlijk). Dit bepaalt hoe je je manuscript voorbereidt en wie je best inhuurt om je te helpen.

Gedrukte uitgave

De productie van drukwerk kan op twee manieren gebeuren: afdrukken op aanvraag (printing on demand) of drukken in grotere oplages. Druk je af op aanvraag, dan wordt er telkens wanneer een boek wordt besteld ook een exemplaar afgedrukt. Bij traditioneel drukken (de standaard bij de grotere uitgeverijen) wordt meteen een bepaalde ‘oplage’ gedrukt, minstens van een paar honderd tot duizenden exemplaren.

Drukken in batch

Een soms gebruikt tussenmodel kiest voor batchverwerking. Er wordt een beperkte oplage gedrukt en gepromoot. De uitgeverij houdt via de verkoopkanalen bij hoeveel boeken nog in voorraad zijn. Komt die voorraad onder een vooraf vastgesteld minimum, dan wordt een nieuwe beperkte batch gedrukt.

Welke optie is het beste voor jou? Stel jezelf deze vragen:

• Hoe ben ik van plan om mijn boek te verkopen?
• Waar zal mijn publiek mijn boek ontdekken en kopen?
• Hoe groot is mijn budget?

Online verkoop of boekhandel

Printing on demand is een goede optie voor auteurs die van plan zijn om voornamelijk online te verkopen, zoals via een website of Amazon. Traditioneel drukwerk kan goed geschikt zijn voor een auteur die vaak als spreker optreedt of van plan is om persoonlijke verkopen te doen. Als je je boek in de boekhandel wil krijgen, kan je het beste wachten op een aankooporder of een verkoopcontract voordat je in een traditionele oplage investeert.

Wat het budget betreft zal print on-demand de kosten per eenheid (en dus ook de uiteindelijke verkoopprijs) verhogen. Een voordeel is dat als je met een klein budget werkt, print on-demand wel sterk het financiële risico vermindert dat verbonden is aan publiceren. Ben je ervan overtuigd dat je een paar honderd gedrukte boeken verkocht (of verdeeld) krijgt, dan kan traditioneel drukwerk de bulkkosten zeker waard zijn.

Kiezen tussen drukvormen

Print on-demand	Traditionele oplage	Batch drukken
Geen investering vooraf, dus geen financieel risico.	Blijf je zitten met onverkochte boeken, dan kan je verlies lijden.	Met kleine oplages beperk je het risico.
Elk boek kost iets meer.	Grote oplages verlagen de kost per boek. Dit kan al snel enkele euro’s per boek schelen.	Lager dan on-demand, maar iets duurder dan in 1 keer drukken. (Vaak worden de covers – die meestal meer kleur bevatten en daardoor duurder uitvallen in kleine oplages – voor de totale oplage gedrukt, het binnenwerk naarmate de voorraad op raakt).
Foutje gevonden, of wil je het boek updaten? Dat kan snel. Wanneer je nieuwe versie is opgeladen krijgt de volgende koper meteen de nieuwe versie.	Druk je alle boeken in 1 keer, dan kan je natuurlijk niet meer updaten tussenin. Dwingt een update zich echt op, dan heb je de keuze. Ofwel verkoop je eerst de oude exemplaren, ofwel gooi je die weg en begin je opnieuw.	Kleine oplages zijn sneller uitverkocht en kunnen dus ook sneller bijgewerkt worden. Moet je boeken dumpen, dan zijn het er nooit zoveel.
De verkoop van je boeken zal vooral van jezelf afhangen. Prima als je een groot netwerk of naamsbekendheid hebt, moeilijker als ongekende schrijver.	Wil je een boek in de boekhandel krijgen, dan zal je automatisch in grotere oplages terecht komen. (Stel dat een boekhandel over het land 30 filialen heeft, waar je overal een kleine stapel van 15 exemplaren wil leggen, dan moet je 450 boeken drukken voor enkel die boekhandel. Door het retourrecht kan een groot deel daarvan later onverkocht terugkeren).	Je kan inspelen op acties (promo, retail, …) in functie van de verwachte verkoop, of nood aan boeken. Wil je de boekhandel halen, dan speelt ook de vergrote oplage en het retourrecht.

Houd er ook rekening mee dat de gewenste drukkwaliteit van je boek hierin een rol speelt. Printing on demand is enkel geschikt voor softcovers en digitale druk. Wens je een (betaalbare) hardcover, dan moet je naar een minimumoplage van al gauw 300 of zelfs 500 exemplaren. Idem voor offset kwaliteit: hiervoor moeten drukplaten gemaakt worden, waardoor je al gauw 500 exemplaren moet drukken om de prijs per exemplaar betaalbaar te houden. Gelukkig zie je met de nieuwste digitale druktechnieken nog nauwelijks verschil tussen digitale en offset druk.

Digitale uitgave (ePublishing)

Hierboven gaan we uit van een gedrukte uitgave. Maar misschien wil je enkel een digitale publicatie aanbieden? ePublishing geeft zelfgepubliceerde auteurs een platform om hun werk te distribueren. ePublishers zijn geen uitgevers; zij nemen geen verantwoordelijkheid voor de kwaliteit of organisatie van jouw werk, en zij nemen ook geen rechten op zich. Ze spelen enkel een verbindend platform tussen schrijver en koper.

Bekijk deze digitale uitgevers als distributeurs of detailhandelaren – zoals een elektronische boekhandel of een bibliotheek – die in ruil voor het gebruik van hun platform een deel van de opbrengst van de boekverkoop voor hun rekening nemen. Meestal ben je rond de 30% van de opbrengst kwijt. Bedenk dat je hiervoor enkel gebruik maakt van hun verkoopplatform maar geen ondersteuning krijgt bij redactie, opmaak of promotie.

Onderstaand overzicht toont wat diverse retailers jou uitbetalen.

Verkooppunt	Verkoopprijs: €2,99	Verkoopprijs: € 9,99	Verkoopprijs: €12,99
Amazon	€2,09 (70%)	€6,99 (70%)	€4,55 (35%)
Apple iBooks	€2,09 (70%)	€6,99 (70%)	€9,09 (70%)
Kobo	€2,09 (70%)	€6,99 (70%)	€9,09 (70%)